Η ψηλάφηση του Θωμά, Μοσχόπολη 1730
(Μουσείο Κορυτσάς)
Ονομάζεται έτσι διότι κατά την Θεία λειτουργία, διαβάζεται
η Ευαγγελική περικοπή (Ιω. 20, 19-31), η οποία εξιστορεί την δεύτερη
εμφάνιση του Κυρίου στους μαθητές του οκτώ ημέρες μετά την Ανάστασή Του, κατά
την οποίαν καλείται ο Θωμάς... να ψηλαφίσει τα χέρια και
την πλευρά του Χριστού, προκειμένου να κατανικήσει την αμφιβολία που εξέφρασε -
με την θέα και μόνο του Αναστημένου Ιησού - για την Ανάστασή Του, με την
ομολογία: «ο Κύριός μου και ο Θεός μου».
Ακόμη, καλείται και Καινή εορτή, καθότι κατ΄ αυτήν
τελούνται τα εγκαίνια της καθ΄ εβδομάδα ανακυκλούμενης εορτής της Αναστάσεως,
καθώς και Κυριακή του Αντίπασχα, διότι η απόδοσις της εορτής του Πάσχα,
γίνονταν την Κυριακή αυτή.
Πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι ο Θωμάς, πίστεψε
στην Ανάσταση χωρίς να ψηλαφήσει τον Χριστό, αλλά μόνον με την θέα Του, όπως
διαβάζουμε στην σχετική περικοπή: «λέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ὅτι ἑώρακάς με, πεπίστευκας·» (Ιω.
20, 29).
Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει ο Ε. Ζιγαβηνός ερμηνεύοντας
την περικοπή: «επίστευσεν, μη αναμείνας ψηλαφείσαι» (Τρεμπέλα Παν.,
Υπόμνημα εις το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, Αθήναι 1954, σσ. 711-712).
Η απόδοσις της Δεσποτικής εορτής της Κυριακής του Θωμά
γίνεται μια εβδομάδα αργότερα, το επόμενο Σάββατο.
ΠΗΓΗ: ΘΗΕ, τομ 6,
Αθήναι 1965, στ. 577 κ.ε.
