Αυτήν την θάλασσα μπορεί να την πέραση ό άνθρωπος μόνο με
το πλοίο της μετανοίας το όποιο έχει για κωπηλάτες τον φόβο του Θεού. "Αν
οι κωπηλάτες δεν κυβερνούν καλά το πλοίο, ό άνθρωπος καταποντίζεται στην
θάλασσα των παθών καί δεν φθάνει ποτέ στο θεϊκό λιμάνι της αγάπης του Θεού.
Ό θείος φόβος εξ άλλου είναι αυτός πού προφυλάσσει τον
άνθρωπο από τον χειμώνα των παθών, για να μη χαθεί ό καρπός του αγώνα του, τον
όποιον έχει αποκτήσει σε όλη του τη ζωή με κόπο καί μόχθο.
Ή μετάνοια βέβαια έχει καί ορισμένες εκδηλώσεις, απτές
αποδείξεις θα λέγαμε, πού στην πατερική ορολογία ονομάζονται "καρποί
μετανοίας". Όλα αυτά φυσικά προκαλούν την κάθαρση της ανθρώπινης ψυχής από
τα πάθη.
Πρώτος καρπός της μετανοίας είναι ή εξομολόγησης. Σ' αυτήν
ολοκληρώνεται ή μετάνοια. Προϋπόθεσης της εξομολογήσεως και της μετανοίας είναι
ή επίγνωσηςτων αμαρτημάτων καί το ταπεινό φρόνημα. "Αν ό άνθρωπος δε
γνωρίσει τα πάθη καί τις αμαρτίες του καί δεν ταπεινωθεί, ή εξομολόγηση του
είναι ανώφελη. Ή εξομολόγησης είναι έκφρασης ταπεινής καρδιάς. Όταν ή καρδιά
σκληρυνθεί τότε ό άνθρωπος δεν ομολογεί ότι είναι αιτία των παθών καί των
αμαρτιών του ό ίδιος, αλλά προφασίζεται καί αιτιάται τους ανθρώπους ή τους
δαίμονες ή καί ακόμη αυτόν τον ίδιο το Θεό. Ή σωστή εξομολόγησης φέρνει στην
καρδιά του ανθρώπουκατάνυξη, ή οποία είναι απόρροια της αισχύνης αλλά και της
παρηγοριάς που ακολουθεί την επίγνωση καί την ομολογία των αμαρτιών καί την
αποδοχή της ευθύνης γι' αυτά.
Οι ιερείς συγχωρούν τις αμαρτίες των εξομολογούμενων καί
οι έμπειροι πνευματικοί θεραπεύουν τα ανθρώπινα πάθη. Γι' αυτό καί πρέπει οι
πνευματικοί πατέρες να είναι υγιείς, "κεκαθαρμένοι" από τα πάθη για
να μπορέσουν να θεραπεύσουν σωστά, αλλά καί για να αποφευχθεί κάθε ενδεχόμενο
να πέσουν οι ίδιοι σε "μιαρά καί βδελυκτά πάθη".
Στο μυστήριο βλέπει ό άνθρωπος την μοναδική, την απόλυτη,
την όντως καθαρότητα, τον Θεό, καί ταυτόχρονα συνειδητοποιεί την δική του
μολυσμένη καί ακάθαρτη ύπαρξη καί αμέσως σπεύδει να την καθαρίσει με την
έξομολόγησί πού μοιάζει με το καθάρισμα του αγρού. Όπως το άροτρο καθαρίζει την
γη από τα αγκάθια καί τα τριβόλια, έτσι καί ή εξομολόγησης ανασκάβει καί
αποβάλλει από την ανθρώπινη καρδιά όλα τα πάθη πού κρύβονται μέσα της, την
ετοιμάζει να υποδεχθεί τον ιερό σκοπό της χάριτος καί την βοηθεί να γίνει κατάλληλη
για την καλλιέργεια καί την ευφορία των αρετών.
Με την μετάνοια καί την εξομολόγηση συνδέονται τρεις ακόμη
πνευματικές αρετές: Το πένθος, τα δάκρυα καί ή αυτογνωσία. Καί οι τρεις αρετές
αυτές βοηθούν σημαντικά στην κάθαρση από τα πάθη. Με το πένθος καί τα δάκρυα
φθάνει κανείς στην πεδιάδα "της καθαρότητος της ψυχής". Το πένθος καί
τα δάκρυα είναι αυτά πού θανατώνουν εύκολα τα πάθη" ή ψυχή δέχεται την
ειρήνη των λογισμών καί ανυψώνεται στην καθαρότητα του νου.
Ιδιαίτερα το πένθος καί ή λύπη καταπολεμούν το πάθος της
βλασφημίας, ενώ ή αυτομεμψία τους λογισμούς της υπερηφάνειας. Γι' αυτό καί ό
αββάς Ισαάκ ό Σύρος συμβουλεύει: "Όταν έλθει σοι λογισμός της υπερηφάνειας
-ότι έφθασες σε κάποια πνευματικά μέτρα - ειπέ' γέρων βλέπε την πορνείαν σου".
Γι' αυτό τονίζει, πρέπει να παρακαλάμε τον Θεό να μας δώσει αυτό το χάρισμα.
"Αν μας το δώσει "ου μη άρθή άφ' ημών ή καθαρότης έως της εξόδου ημών
εκ του βίου τούτου".
Ό αγ. Γρηγόριος ό Παλαμάς ακολουθώντας την γνήσια
εκκλησιαστική παράδοση, κρίνει αναγκαία την υπακοή σε πνευματικό πατέρα, στον
όποιο καί πρέπει ό χριστιανός "να έξαγγέλλη τα πονηρά πάθη της ψυχής"
καί να δέχεται την "πνευματικήν ιατρείαν".
Ή σύνδεσης με πνευματικό πατέρα είναι απαραίτητη για την
πνευματική μας τελείωση. Χωρίς την υπακοή στο πνευματικό μας πατέρα δεν είναι
δυνατή καί ή υπακοή μας στον Κύριο. Καί χωρίς υπακοή δεν μπορεί να ύπαρξη
πνευματική πρόοδος καί διαφύλαξης από τον εγωισμό καί την πλάνη. Μάλιστα στα
μοναστήρια υπάρχει το σύνθημα" "Υπακοή = ζωή, παρακοή = θάνατος".
Ό αγώνας για την κάθαρση από τα πάθη χρειάζεται φροντίδα
και προσοχή. Πρέπει να γίνεται με σύνεση καί απαραίτητη γνώση καί "ουχί εν
παιγνίω, αλλά τεχνικώς". Με επίγνωση των κανόνων, αλλά καί των δυσκολιών.
Δεν θεραπεύονται με το ίδιο φάρμακο όλες οι σωματικές ασθένειες. Το ί'διο καί
οι πνευματικές. "Πάν άρρώστημα τοις οικείοι φαρμάκοις θεραπεύεται".
Είναι σημαντικό να πολεμά κανείς το πάθος καί να το
ξεριζώσει όσο ακόμη είναι μικρό καί τρυφερό. "Αν "πλατυνθη καί
περκάση", είναι πολύ δύσκολο να ξεριζωθεί. Όταν είναι μικρά τα πάθη
μοιάζουν με σκύλους πού είναι σε κρεοπωλεία καί απομακρύνονται μόνον με την
φωνή' όταν όμως μεγαλώσουν γίνονται λιοντάρια ασυγκράτητα καί επικίνδυνα.
Ό αγώνας αυτός ακόμη χρειάζεται επιμονή καί σταθερότητα.
Θεωρείται αναγκαία ή καθημερινή προσπάθεια για το ξερρίζωμα των παθών. Ενώ ή
αμέλεια καί ή ραθυμία έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των παθών στην καρδιά του
ανθρώπου. Καί ή πιο μικρή πνευματική έργασία που γίνεται σταθερά και
καθημερινά, έχει μεγάλη δύναμη καί μπορεί να απαλύνει την σκληρότητα των παθών.
Γι' αυτό χρειάζεται πρόγραμμα. Όπως δεν μπορεί να λειτουργήσει κάποια υπηρεσία
χωρίς πρόγραμμα, έτσι καί ό πνευματικός αγώνας δεν γίνεται ή δε λειτουργεί
σωστά χωρίς πρόγραμμα. Χρειάζεται επιμονή καί σταθερότητα μέχρι θανάτου.
Πρέπει ακόμη ό άνθρωπος να αποφεύγει τις αίτιες των παθών
Ή απομάκρυνσης αυτή δεν έχει μόνο προληπτικό, αλλά καί θεραπευτικό χαρακτήρα.
Βοήθα τον άνθρωπο στον αγώνα κατά της καθάρσεως των παθών. Όταν ή επιθυμία
βρίσκεται δίπλα στον άνθρωπο, τότε δύσκολα νικάται το πάθος. Ό αγώνας του είναι
διπλός" εσωτερικός καί εξωτερικός. Για παράδειγμα, για να πολεμηθεί το
πάθος της πορνείας ισχυρό όπλο είναι "το άπέχεσθαι εκ της θέας του
προσώπου". Έτσι κλείνεται το εξωτερικό μέτωπο καί μένει μόνον το
εσωτερικό.
Για να μπόρεση ό άνθρωπος να απομακρυνθεί καί να
θεραπευθεί από τα πάθη του, πολύ βοηθητικά είναι ακόμη δύο πράγματα: Ή ησυχία
καί ή έρημος. Λέγοντας έρημο οι πατέρες, δεν εννοούν μόνο την σωματική
απομάκρυνση από τον κόσμο, όσο κυρίως την εσωτερική απομάκρυνση από τα πράγματα
του κόσμου. Είναι απαραίτητο να αγωνίζεται κανείς "οπού δ' αν ή" για
να ξερριζώση τα πάθη από την ψυχή του.
Βενεδίκτου
Ιερομονάχου Αγιορείτου
Πηγή: http://1myblog.pblogs.gr
